Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin 5. dönemine başlamasının hemen ardından, kabinede bazı değişikliklere gitti. En önemli değişiklikse, 12 yıldır Savunma Bakanı olan Sergey Şoygu’yu görevden alarak yerine Başbakan Yardımcısı ve ekonomist Andrey Belousov’u ataması oldu. BBC Rusya editörü Steve Rosenberg, bu değişiklikleri yorumladı:
Rusya’daki kabine değişikliklerine dair bazı fikirler…
İlk olarak; Rusya’da kabine masasının çevresinde kim oturursa otursun, ülkedeki kilit kararları sadece tek bir adam alıyor – o da Devlet Başkanı Putin.
Modern Rusya’da tüm siyasi sistem onun çevresinde inşa edilmiş durumda. Bu yüzden hükümete giren ya da çıkan isimleri düşünürken unutmamak gerekir ki, merkezi politikanın değişmesi pek de olası değil.
Peki bu Rusya kabinesindeki görev değişikliklerinin sıkıcı ya da önemsiz olduğu anlamına mı geliyor?
Hayır, değil. Sergey Şoygu’nun Savunma Bakanlığı’ndan alınmış olmasının şaşırtıcı birkaç boyutu var.
Görev değişiklikleri Rusya’da nadir yaşanıyor. Özellikle de ülkenin en önde gelen siyasi aktörleri söz konusuysa.
Mesela ülkenin duayen Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov 20 yıldır bu görevde. Sergey Şoygu da 12 yıldır Savunma Bakanı’ydı (aynı süre içinde İngiltere’de savunma bakanı 6 kez değişti).
Şoygu, Putin’in en yakın müttefiklerinden biri olarak kabul ediliyor.
Bu da bizi şu fikre getiriyor: Putin’e yakın olmak, birlikte balığa ya da ava çıkmak, mantar toplamak… Bunların hiçbiri işinizin garanti olduğu anlamına gelmiyor.
Şoygu’nun yerini bir teknokrat olan, ekonomist Andrey Belousov alacak. Şoygu da Rusya Güvenlik Konseyi Başkanlığı görevine atandı. Ancak bu bir terfi değil.
Peki Putin’e bu kadar sadık olan bir isim neden savunma bakanlığı görevinden alındı? Neden yerine bir ekonomist getirildi? Ve tüm bunlar bize Putin hakkında ne söylüyor?
Belirtmek gerekir ki bu değişim, tamamen bir sürpriz değildi. Şoygu’nun saha kenarına çekilebileceğine dair söylentiler bir süredir ortalıkta dolaşıyordu. Hatta yardımcılarından biri, Timur Ivanov, yakın zamanda yolsuzluk suçlamalarıyla gözaltına alınmıştı.
Ayrıca, Şoygu’nun yerine bir ekonomistin getirilmesi de, Rusya’nın Ukrayna savaşına harcadığı yüklü para düşünüldüğünde, anlamlı.
Rusya’nın savunma harcamalarının artarak gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 7’sine ulaştığı tahmin ediliyor.
Finans, ekonomik planlama ve verimlilikten anlayan – ve aynı zamanda hakkında yolsuzluk suçlamaları bulunmayan- bir savunma bakanı, mantıklı bir seçim gibi duruyor.
Ama burada ilginç olan, Putin’in zamanlaması.
Rusya’nın Ukrayna’da askeri başarısızlıklar yaşadığı 2022’de Putin Şoygu’yu görevden almadı.
2023’te Şoygu ile Rus paralı asker grubu Wagner’in patronu Yevgeni Prigojin arasında kamuoyu önünde yaşanan tartışma ve hakaretleşmelerden sonra da Putin yola Şoygu’yla devam etmeyi sürdürdü.
Şimdi, Rusya savaş alanında yeniden avantajı eline geçirdiğini iddia ettiği bir dönemde, Putin savunma bakanını değiştirdi.
Bu bize bir kez daha, Putin’in baskı altındayken adım atmaktan hoşlanmadığını gösteriyor. O, kararları kendi seçtiği zamanda veriyor.
Ama Rusya hükümetindeki görev değişikliklerinin dikkate değer bir diğer noktası daha var: Bu değişiklikler, bu kez de olduğu gibi, hep bir sürü soruyu da beraberinde getiriyor.
Mesela Sergey Şoryu’ya gelecekte ne olacak? Güvenlik Konseyi’nde kendisine yeni bir güç merkezi kurabilir mi yoksa bu görevde gücünün giderek azalması kaçınılmaz mı?
Şoygu’nun yerini alacağı, Güvenlik Konseyi’nin şu andaki başkanı Nikolay Patruşev’e ne olacak? Uzunca bir süre Rusya’nın en güçlü adamlarından biri olarak kabul edilen Patruşev gücünü koruyabilecek mi, ve bunu hangi görevle yapacak?
Ve Savunma Bakanı’nın değiştirilmiş olması, yakın zamanda Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’un da görevden alınabileceğinin işareti olarak görülebilir mi?
Hep beraber bekleyip göreceğiz.
